Bursa ibret dolu hayat hikayeleri ve büyük manevi kişilikleriyle ismi yüzyıllardan günümüze ulaşan çok sayıda evliyanın izlerini taşıyor. Somuncu Baba Camii ve fırını da bu izlerden biri. Ve işte Somuncu Baba’nın ibret dolu hikayesi.
Bursa Ulu Camii Açılışı ve Somuncu Baba
Yıldırım Beyazıt’ın Niğbolu Savaşı’nın kazanılmasının nişânesi olarak yaptırdığı Bursa Ulu Cami, Osmanlı Devleti’nin ilk selâtin camisidir.
Bursa’da çilehanesinin yanına yaptığı ekmek fırınında somun pişirerek çarşı pazar dolaşıp “Mü’minler, Somunlar” nidâlarıyla ekmek dağıtan Şeyh Hamidi Veli, Ulu Cami’nin inşâası sırasında da işçilere ve halka somun dağıtmış, manevi yönünü gizlediği için halk arasında “Somuncu Baba” lâkabıyla bilinir olmuştur.
Yani bu dönemde Somuncu Baba kimdir? diye sorsanız Bursalılar her gün ekmek dağıtan yaşlı nurâni zâtı gösterecektir.Cami inşaatı tamamlanıp da açılış günü geldiğinde Padişah Yıldırım Beyazıt, ilk hutbeyi okuması için dönemin tasavvuf büyüklerinden Emir Sultan’ı görevlendirmiştir.
Şeyh Hamidi Veli’nin yani Somuncu Baba’nın manevi yönünü Bursa’da ilk keşfeden kişi olan Emir Sultan Hazretleri; “Padişahım bu beldede benden daha âlim kimseler vardır. Onlar aramızda iken hutbe okumak bize düşmez” diyerek bu görev için Şeyh Hamid-i Veli’yi işaret etmiştir.
Padişahın huzurunda görevi reddetmeyen Somuncu Baba hutbede Fatiha Suresi’ni 7 farklı şekilde yorumlayarak işârî tefsirini yapmıştır.
Bu olağanüstü hutbeyi dinleyen cemâat onun manevi büyüklüğünün farkına varmıştır.
Osmanlı Devleti’nin ilk şeyh’ül islâmı Molla Fenâri ise bu tefsir üzerine “Ayn’ul Ayan” isimli Fatiha Tefsiri kitabını kaleme almıştır.
“Sırrımız Fâş Oldu”
Manevi büyüklüğü ortaya çıkan ve kendi ifadesiyle sırrı fâş olan Somuncu Baba yani Hamidi Veli ise talebeleri ile birlikte Bursa’dan ayrılmıştır. Ancak yüzyıllar geçse de ne tarih ne de Bursa onu unutmamıştır.
Somuncu Baba ismi bugün hala ayakta olan fırını ve camisi ile yaşamaktadır.
SOMUNCU BABA CAMİ
Yıldırım Beyazıt döneminde Aksaraylı Şeyh Hamid adına, Başçı Hacı Sevindik tarafından yaptırılmıştır.
Ayazma ve Şeyhhamid olarak da anılmıştır. 5,70x5,70 metre boyutlarında, kare planlı olan mescidin 3 metre derinliğinde bir de son cemaat yeri bulunuyor. Son cemaat yerinin üzeri çatıyla kaplıdır.
Mescidin duvarları, iki sıra tuğla ve düzgün moloz taş ile örtülmüştür.
Mescidin girişinde 3 adet Bursa Kemeri yer almaktadır. Kalkan duvarının her iki cephesinde ikişer pencere vardır.
Mescidin içine yeni çiniler döşenmiştir.
1955 ve 1971 yıllarında Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu tarafından aslına uygun olarak onarılan mescit, halen sağlam ve ibadete açık durumdadır.
Caminin doğusunda mezarlar vardır.
Mescidin hemen altında çok sağlam kalmış eski bir Bursa evi örneği bulunur. Yapı, Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne aittir.
