Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) açıklanan liselerde yeni eğitim modelinin, "evrensel" metodolojiler ile yerli ve milli unsurlarla oluşturulmuş içeriği dikkati çekiyor.
Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, liselerde 2020-2021 eğitim öğretim yılından itibaren 9. sınıflarda başlayacak yeni modelin ayrıntılarını paylaşırken yeni sistemin öğretmen, öğrenci, akademisyen, okul yöneticisi ve uluslararası eğitim uzmanlarının katılımıyla oluşturulduğunu açıkladı.
Yeni modelde, "öğrencilerin lisede çok sayıda ders aldığı, ancak araştırma ve uygulamaya zaman bulamadığı, dolayısıyla bilgiyi içselleştiremediği" tespitinden yola çıkıldı. Kalıcı bir bilgilenme sürecinin oluşması, öğrencilerin ilgi ve meraklarını geliştirebilmeleri için yeni lise modelinin, disiplinler üstü derslerle desteklenmesi yoluna gidildi.
Öte yandan ders sayısında azalma, deneyime yönelik eğitim, atölye ve laboratuvar çalışmaları, alan derslerinde proje ve uygulama çalışmaları, modelin ana felsefesini oluşturdu.
Evrensel metodolojiler yeni sistemde
Bu kapsamda, Bakanlık tarafından üzerinde çok uzun süredir çalışılan yeni lise tasarımında, dünyada başarıyla uygulanan eğitim metodolojileri tek tek masaya yatırıldı.
AA muhabirinin derlediği ve eğitim uzmanlarından aldığı bilgiye göre, dünyada pek çok ülkede referans eğitim metodolojileri bulunuyor.
Liselerdeki yeni modelde Avrupa, Uzak Doğu ve ABD gibi ülkelerde uluslararası düzeyde yürütülen eğitim metodolojilerinin evrensel özellikleri göze çarpıyor. Türk eğitim sisteminin geçeceği, bütünleşik ve disiplinler üstü ders yapısıyla ders sayısının azaldığı, etkili kariyer danışmanlığına dayalı bir ortaöğretim modeli, söz konusu ülkelerde uygulanıyor.
Bakanlığın liselerde yeni modelde yer verdiği derslerin içeriği de bu metodolojilerin özellikleriyle birlikte, "yerli ve milli" unsurlarla oluşturulacak.
Yerli ve millilik vurgusu
Yeni sistemde Türk toplum yapısının özellikleri göz önünde bulundurulacak, Türk kültürünü, tarihini, coğrafyasını akılcı bir yöntemle ele alan yeni içerikler hazırlanacak. İçerik oluşturulurken ayrıca yerli literatür ile yerli bilimsel çalışmalara da ağırlık verilecek.
"20. Yüzyılda Türkiye" başlıklı yeni dersin yanı sıra din kültürü ve ahlak bilgisi, Türk dili ve edebiyatı, inkılap tarihi ve Atatürkçülük gibi derslerin içeriği tamamen yerli ve milli eğitim yaklaşımları ile tasarlanıyor.
Bu derslerin içeriği dışarıdan transfer edilmeden, öğrencilerin kendi kültürünü, coğrafyasını, ekonomisini keşfetme olanağı sağlayacak şekilde yapılandırılacak.
Ayrıca öğrencilerin "Hayal (sanatsal aktiviteler)", "Etkinlik (fiziksel aktiviteler)", "Yaşam (toplumsal fayda çalışmaları)" başlıklarında ve kısaca "HEY" adı verilen becerilerinin geliştirilmesi de hedefler arasında bulunuyor.
"Bilgi Kuramı" dersi ile disiplinler üstü sorgulama yapılacak
Bakanlığın açıkladığı yeni sistemde, en dikkat çekici noktalardan birini 10. sınıflardan itibaren okutulacak "Bilgi Kuramı" dersi oluşturuyor.
Dünyada, eğitimin öncü ülkelerinde farklı isimlerle okutulan bu ders öğrencilere, "bilginin doğasına dair disiplinler arası ve disiplinler üstü sorgulama ve öğrenme tecrübesi" kazandırmayı hedefliyor.
MEB, 11. ve 12. sınıflarda zorunlu hale getireceği Bilgi Kuramı dersiyle, öğrencilerin bilginin doğası üzerine yoğunlaşması ve bilginin nasıl elde edildiğini sorgulama becerisini kazanmasını hedefliyor.
Tüm akademik derslerin Bilgi Kuramı ile ilişkilendirilmesi amaçlanırken dersin özellikle sosyal medya ya da internet temelli bilgilerin sorgulanıp analiz edilmesinde öğrencilere büyük katkı sağlayacağına dikkat çekiliyor.
Tüm dersler birbirleriyle bağlantılı işlenecek
Modeldeki en önemli yeniliklerden birini, dersler arası kopukluğun giderildiği, tüm derslerin birbiriyle ilişkilendirildiği ve giderek daha fazla ülkenin tercih ettiği "disiplinler arası eğitim" yaklaşımı oluşturuyor.
Yeni model ile kimya, fizik, biyoloji, tarih, coğrafya gibi derslerin hem birbiriyle hem de yaşamla ilişki kurulabildiği bir sisteme geçilecek.
Örneğin "göç" başlığının ele alınacağı bir ders konusu işlenirken bunun; ekonomi, coğrafya ve tarih ile ilişkisi ortaya konacak.
Böylece öğrenciler ilkokul, ortaokul ve ardından da 9, 10 ve 11. sınıflarda edindikleri bilgiler ile tasarım beceri atölyelerinde edindikleri becerileri 12. sınıftan itibaren etkin şekilde kullanmaya başlayacak.
Yeni sistemde 12. sınıf, öğrencilerin bir anlamda tercihlerini, kariyerlerine uygun ders seçimiyle oluşturdukları bir sınıf düzeyi olarak düşünüldü. Öğrencilerin, bu sınıfta seçecekleri kariyer dersleriyle üniversite ile ilgili daha kararlı bir seçim yapmaları hedeflendi
Bu kapsamda ileri yabancı dil, ikinci yabancı dil, finansal matematik, veri analizi ve optimizasyon, matematik uygulamaları, biyoteknoloji, geleceğin enerji sistemleri, malzeme bilimi, yapay zeka uygulamaları, nesnelerin interneti uygulamaları, çevresel güçlüklere yaratıcı yaklaşımlar, akıllı şehirler ve insanlığın geleceği, sosyal güçlüklere yenilikçi yaklaşımlar, davranışsal ekonomi, uygulamalı hukuk, sosyal medya ve kültür, insan haklarının gelişimi ve doğası, güç, egemenlik, uluslararası ilişkiler, tasavvuf edebiyatı, İslam felsefesi, yaratıcı sanatsal açılımlar, insan-makine etkileşimi, iletişim tasarımı gibi dersler, kariyer dersleri arasında yer aldı.
Bu dersler arasındaki "yapay zeka uygulamaları" isimli dersin, anaokulundan itibaren okutulduğu Çin'deki model incelendi.
"Çevresel güçlüklere yaratıcı yaklaşımlar" isimli ders ise hemen hemen tüm ülkelerde okutulan dersler arasında bulunuyor. Bu ders fen, sosyoloji, psikoloji, coğrafya, ekonomi gibi farklı disiplinleri, bir arada yaşayarak, deneyimleyerek içselleştirmeyi amaçlayan kurgusu ile dikkati çekiyor.
Müfredat, öğretmen yetiştirme süreci ile birlikte yürütülecek
Yeni modelde öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitimlere de büyük önem verilecek. Bu kapsamda uygulamaya geçilecek 1,5 yıl içerisinde, müfredatın hazırlanması ile öğretmenlerin yetiştirilmesi eş zamanlı yürütülecek.
Öğretmen eğitimine, "başlatılıp bitirilecek bir konu" olarak bakılmayacak. Dersler, bilim ve teknolojideki gelişmeler, patentler doğrultusunda sürekli güncellenecek ve öğretmenler bu içerikler hakkında sürekli eğitilecek.
Kariyer Ofisleri geliyor
Yeni sistemde, yaratıcı çalışmalar yapan akademisyenlerin liselerde eğitim vermesi gibi birtakım seçenekler de masada bulunuyor.
Öğrencilerin lise dönemi boyunca kendilerini tanımaları ve yaşamın diğer aşamalarını daha etkili yönetmelerini sağlamak üzere her okulda kurulacak Kariyer Ofisleri ile, seçecekleri dersler aracılığıyla daha dengeli bir müfredat içinde kendilerini yetiştirmeleri hedefleniyor.
Yeni modelde, öğrencilerin lise mezunu olduklarında belirli yeterliliklere "uluslararası seviyede" sahip olması beklenecek ve bu nedenle öğrenciler, başarı odaklı bir sistemde yetişecek.