Rating ölçümlerinin usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelikte değişikliğe gidildi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca (RTÜK) hazırlanan 'Yayın Hizmetlerinin İzlenme ve Dinlenme Oranı Ölçümlerinin Yapılmasına ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik' Resmi Gazete'de yayımlandı.
Yapılan düzenlemeyle, yayın hizmetlerinde 'rating' ölçümleri olarak da bilinen, izlenme ve dinlenme oranı ölçümlerinin yapılmasına, denetlenmesine ilişkin usul ve esaslarla bu usul ve esaslara uymayan şirket ve kuruluşlara uygulanacak müeyyideleri belirleyen yönetmeliğe yeni tanımlar eklendi.
Bu kapsamda rating, 'belirli bir zaman diliminde belirli bir yayın hizmetini alan izleyici/dinleyicilerin panel büyüklüğüne ya da ölçüm sonuçlarının üretildiği örneklem büyüklüğüne oranı' olarak tanımlandı.
Yönetmeliğe eklenen yeni tanımla 'abone', 'izlenme veya dinlenme oranı ölçüm faaliyetinden organizasyonel yapı ile yapılacak belirli bir anlaşma/sözleşme kapsamında faydalanan gerçek veya tüzel kişi' olarak ifade edildi.
Ayrıca rating ölçümlerinde 'aktif ölçüm yöntemi' olarak adlandırılan 'panel kurmanın zorunlu olmadığı bireylerin ölçümde sorulan soruları cevaplamak, verilen soru formlarını doldurmak gibi aktif faaliyetlerde bulunduğu günlük ve gün sonrası hatırlama gibi yöntemler' de yönetmelikte yer aldı.
RTÜK'e başvurma zorunluluğu
Yönetmeliğe göre, müşterek endüstri komitesi, medya sahipleri birliği, medya hizmet sağlayıcısı ve platform işletmecisi tüzel kişiliklerinden herhangi birini oluşturan 'organizasyonel yapı', ölçüm faaliyetlerinde bulunabilecek. Ölçüm faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için RTÜK'e başvurma zorunluluğu aranacak.
Ölçüm sonuçları geçerlilik, güvenilirlik, tutarlılık, tarafsızlık, veri gizliliği, güncellik, şeffaflık ve hesap verilebilirlik esaslarına göre hazırlanacak ve talepleri halinde aynı kategorideki abonelere aynı anda ulaştırılacak.
Yargı kararları saklı kalmak kaydıyla ölçüm faaliyeti sürecinde elde edilen veri tabanı örneklemi, aktif ölçüm yöntemlerinde kullanılan örneklem ile ölçüm sonuçlarının üretileceği örneklem ve panele ilişkin isim ve iletişim bilgilerinin gizliliği sağlanacak.
Rating ölçümlerine 'on bin nüfus' düzenlemesi
Rating ölçümünün temelini teşkil edecek evren, yerleşim yeri en büyük alt sınırı on bin olacak şekilde, araştırma kapsamındaki tüm yerleşim yerlerinde yaşayan hane halklarını kapsayacak.
Bu evrene yönelik olarak en fazla 2 yılda bir veri tabanı araştırmasının tamamı güncellenecek. Bununla birlikte, ihtiyaç duyulması halinde Üst Kurula başvurularak evrenin belli bir bölgesine yönelik kısmi veri tabanı araştırması da yapılabilecek.
Panel tasarımı uygulamasında veya ölçüm sonuçlarının üretileceği örneklemde, yerleşim yeri en büyük alt sınırı on bin olacak şekilde araştırma kapsamındaki tüm yerleşim yerlerinde yaşayan; izlenme ölçümlerinde 5 yaş ve üstü, dinlenme ölçümlerinde 12 yaş ve üstü nüfus esas alınacak.
Paneldeki haneler veya bireyler, panelde en fazla 7 yıl kalacak şekilde, her yıl en az yüzde 15'i panel yenilenme oranında düzenlenecek.
İdari yaptırımlar
Organizasyonel yapının yönetmelikte ve ilgili mevzuatta öngörülen ilke, esas ve yükümlülüklere uymadığının Üst Kurulca tespit edilmesi halinde, organizasyonel yapı uyarılarak ihlalin niteliğine göre belirlenecek sürede aykırılığın giderilmesi istenecek.
Belirlenen sürenin sonunda aynı aykırılığı devam ettiren organizasyonel yapıya, ihlalin niteliği ve ağırlığı göz önünde bulundurularak 200 bin liradan az olmamak kaydıyla, 400 bin liraya kadar idari para cezası uygulanabilecek.
İhtara rağmen verilen süre içinde aykırılığın düzeltilmemesi veya bu fıkra uyarınca verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren 2 yıl içinde aynı ihlalin tekrarlanması halinde, idari para cezası her defasında bir önceki cezanın yarısı oranında artırılarak uygulanacak.
Yönetmelik kapsamında ölçüm faaliyetine devam eden organizasyonel yapı veya yapılar, durumunu yönetmelik değişikliğine uygun hale getirmek amacıyla, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde Üst Kurula başvuruda bulunacak.
RTÜK, organizasyonel yapılara durumunu yönetmelik değişikliğine uygun hale getirmesi için makul bir süre verecek. Bu süre bir yıldan fazla olamayacak.
