Ermenistan'ın işgalci konumunda bulunduğu Dağlık Karabağ'da savaşın bittiği duyuruldu. Bugün yaşananlar ise savaşın bitmesinde kilit rol oynadı.
Dağlık Karabağ savaşının 42'nci gününde işgal altındaki bölgenin kalbi Şuşa'nın Azerbaycan ordusu tarafından geri alınması Ermenistan'da kıyameti kopardı. Azerbaycan 1 kasaba ve 119 köyün yanı sıra Bartaz yerleşimi, stratejik Bartaz tepesi, Sığırt, Şükürataz ve 13 stratejik tepenin daha işgalden kurtarıldığını açıklarken, Paşinyan'ın istifasının istendiği haberi bomba etkisi yarattı.
Azerbaycan lideri Aliyev'in açıkladığı söz konusu köyler Fuzuli, Hocalı, Hocavend, Cebrail, Gubadlı ve Zengilan şehirlerine bağlı. Böylece, savaşın başından bu yana 5 şehir ile 265'ten fazla köy ve kasaba Ermenistan güçlerinden temizlenmiş oldu.
Şuşa'nın Pazar günü geri alınmasıyla birlikte Azerbaycan birliklerinin başkent Hankendi'ye mesafesi kuş uçuşu dört kilometre, karadan ise 15 kilometreye düştü.
Ermenistan tarafının bu sabah yaptığı açıklamaya göre Pazar günü 44 asker daha öldü ve toplam sayı 1221'e çıktı. Ancak uluslararası gözlemciler, yenilgiye koşan Ermenistan'ın gerçek kayıplarının binlerce olduğunu belirtiyor.
Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Ermenilerin işgal altında tuttukları Dağlık Karabağ'dan Ermenistan'a doğru kaçmaya başladığını kanıtlayan fotoğraflar geçti.
Şuşa'nın düşmesiyle Ermenistan ordusu yine sivillerin yaşadığı şehirleri hedef alan füze saldırılarına girişti, Terter'de birçok evin hasar aldığı belirtildi.
Siyaset bilimci Suren Sarkisyan, BBC'ye Şuşa'nın düşmesiyle Ermenistan'daki muhalefetin bir hükümet değişikliği talep edebileceğini söyledi:
Kafkasya Enstitüsü başkanı siyaset bilimci Aleksandr İskandaryan ise, BBC'ye Rusça'da Şuşa'nın hem Hankendi üzerinde kontrol hem de Ermenistan ile bağları sağladığını söyledi.
Analistlerin değerlendirmelerinden saatler sonra Erivan'da Paşinyan'a karşı ilk hamle gerçekleşti. BBC, parlamentodaki Müreffeh Ermenistan ve Akıllı Ermenistan partilerinin Paşinyan'la görüşme talep ettiğini duyurdu. Söz konusu istek, Başbakan Paşinyan'a yaptıkları son 15 gün içerisinde yapılan ikinci çağrıydı.
Ermenistan'daki muhalefet partileri Paşinyan'ın görevinden istifa etmesini istedi. Karabağ'da, Azerbaycan ordusunun başarılı operasyonları nedeniyle ülkedeki muhalif 17 siyasi parti, Paşinyan hükümetine karşı ortak açıklama yayımladı.
İktidarın Karabağ'daki çatışmalarda "yetersiz" kaldığı belirtilen açıklamada, "Telafi edilemeyen kayıpları önlemek amacıyla siyasi güçler, mevcut felaket durumundan sorumlu olan Paşinyan ve hükümetinin kendi iradesi ile kargaşa olmadan görevi bırakmasını talep ediyor." ifadesi kullanıldı.
Bu yaşananlardan birkaç saat sonra Paşinyan gece geç saatlerde, ''Karabağ'daki savaşı bitirmek için Putin ve Aliyev ile beraber bir açıklama imzaladık'' dedi.
Paşinyan resmi sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "01.00'da Rusya ve Azerbaycan Cumhurbaşkanları ile Karabağ savaşının sona ermesi için bir açıklama imzaladım. Yayınlanan açıklamanın metni benim ve halkımız için inanılmaz derecede acı verici." ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de “Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu gece 00:00'dan (TSİ) itibaren ateşkes başladı" açıklamasını yaptı.
Putin, “Azerbaycan ve Ermenistan kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacaklar.” dedi.
Karabağ'daki tüm ulaşım merkezleri tekrar açılacağını duyuran Rusya lideri, anlaşmaların da uzun vadeli olacağını belirtti.
Rusya Savunma Bakanlığı, "Rus barış güçleri Karabağ'a yola çıktı, kalkış Ulyanovsk havaalanından Il-76 uçağı ile gerçekleştirildi" mesajını paylaştı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, bugün imzalanan anlaşma ile Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ çatışmasına son verildiğini duyurdu.
“Ağdam rayonu 20 Kasım’a kadar Azerbaycan’a teslim edilecek" diyen Aliyev, Kelbecer'in 15 Kasım, Laçın'ın ise 1 Aralık'a kadar Azerbaycan'a geri verileceğini açıkladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı, anlaşmanın Ermenistan'ın yenilgisi anlamına geldiğini, Paşinyan'ın anlaşmayı kendi isteğiyle değil Azerbaycan'ın "demir yumruğu" sayesinde imzaladığını söyledi.
Aliyev açıklamasını şöyle sürdürdü: "27 Eylül'den bugüne kadar 300 civarında yerleşim biriminin kurtarılması Ermenistan ordusunun belini kırdı. Rus askeri anlaşma gereği Dağlık Karabağ'da 5 yıl süreyle kalacak, taraflar itiraz etmezse bu süre uzatılabilecek."
Aliyev ayrıca Türkiye'nin Dağlık Karabağ'da barışın sağlanması sürecinde rol alacağını kaydederek "Bugünkü bildiride, Rusya ve Türkiye’nin ortak barış gücü görevi yer alıyor. Bölge temaslarına ilişkin tümüyle yeni bir format yaratıyoruz" diye konuştu.
Aliyev anlaşmaya ilişkin şöyle devam etti: "Açıklamada Dağlık Karabağ'ın statüsü hakkında tek bir kelime yok. Ermenistan'ın özerklik talebi dikkate alınmadı. Nahçivan Azerbaycan arasında tüm ulaşım hatları inşa edilecek. İletişim ve enerji hatları yeniden onarılacak.
Bu bildirinin tarihi önemi var. Bu bildiri Ermenistan'ın şartlı teslim olduğu ve uzun süredir devam eden işgalin bittiği anlamına geliyor.
Paşinyan, bildiriyi imzalamaktan başka seçeneği olmadığını söyledi ve "Bu durumla ilgili olarak size çok şey söylemek istiyorum ama yapamam çünkü sözlerim mevzilerinde duran askerleri tehlikeye atacak" dedi.
Paşinyan'ın anlaşmayı duyurmasıyla ülke birbirine girdi. Sokağa dökülen vatandaşlar hükümet binasını bastı.
Sputnik muhabiri, eylemcilerin binaya hücüm ettiğini ve bazı odaları ele geçirdiği bilgisini geçti.
İlk kattaki camlar kırıldı ve hükümet binasının önündeki sokaktan silah sesleri gelmeye başladı. Bazı eylemcilerin kapıyı kırarak Paşinyan'ın ofisine girdiği iddia edildi.
Halkın kendisini protesto etmesini yorumlayan Paşinyan, “Halkı isyana sevk eden herkes adalet önüne çıkartılacak.” diye konuştu. Durumun “istikrara kavuşmasının ardından” bazı bilgileri kamuoyuyla paylaşacağını ifade eden Paşinyan, “Aldığım karar, derinlemesine analizlere ve askeri duruma ilişkin bilgi sahibi kişilerin değerlendirmeleri temelinde alındı. Bildiriyi imzalamaktan başka şansım yoktu.” dedi
