Eski kayıtlara göre Kitai’nin iskelesi olarak anılan daha sonra Zeytinbağı ve şimdiki ismi ile Tirilye, Mudanya'nın 11 km ilerisinde Marmara Denizi kıyısındadır.
Tarihi ile ön plana çıkan Marmara bölgesinin gözdelerinden olan Tirilye; tarih içinde Misyalılar, Traklar, Antik Romalılar, Bizanslılar ve Osmanlı tarafından yönetilmiştir.
1330 yıllında Osmanlı egemenliğine giren Tirilye'nin ismi 1909 yılında Sadrazam Mehmet Şevket Paşa'nın silahlı saldırı sonucu öldürülmesi nedeniyle Mahmut Şevketpaşa Kasabası olarak değiştirilmiş ancak yine de Tirilye olarak anılmaya devam etmiştir.
İsmi 1963 yılında Zeytinbağı olarak değiştirilmiş, 2011 yılında alınan karar ile tekrar Tirilye olmuştur.
Osmanlı egemenliğine girdikten sonra da Rumların yoğun olarak yaşadığı yer olma özelliğini korumuştur.
II. Beyazid döneminde İstanbul'dan getirilen 30 hane Türk'ün yerleştirildiği Tirilye, Osmanlı döneminde zengin bir yerleşim yeriydi.
Özellikle zeytin ve zeytinyağı dünyaca tanınmış, ipekböceği, balıkçılık ve şarap üretimde de öne çıkmaktaydı.
1906 tarihli Hüdavendigar salnamesinde Tirilye şu şekilde tanıtılmıştır ;
“Tirilye bucağı, Mudanya ilçesinin batısında ve Marmara Denizi kıyısındadır. Hoş bir havası vardır. Kasabada bir Cami-i şerif, bir İslam ve iki Hristiyan ilkokulu, yedi kilise ile eski eser niteliğinde üç manastır vardır. Kemerli denen kilisenin iç bölmelerinde bazı eski eserler bulunmaktadır. Başlıca üretimi zeytin, koza ve ev içi imalat sanayinden olarak çeşitli oda dokumalarından oluşmaktadır. Zeytin ürünü Doğu Rumeli ve Karadeniz kıyıları ile İskenderiye dolaylarına gönderilmektedir.”
19. yüzyıl sonlarına doğru beldede 20 civarında yağhane, 2 hamam, 2 okul, 1 cami ve 7 kilise vardı.
Tarihi Yapılar
Günümüze kadar ulaşan tarihi yapıtlardan bazıları ise şunlardır;
1 - Aziz Vasil Kilisesi
2- Kemerli Kilise
3- Dündar Evi
4- Taş Mektep
5- Fatih Camii
6- Medekion Manastırı
7- Kapanca Limanı
8- Rum Mezarlığı
9- Osmanlı Hamamı
