AA muhabirinin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının ihale şartnamesinden derlediği bilgilere göre, söz konusu ihale alüminyumun ham maddesi boksit cevheri rezervleri için 15 Ocak 2019'da gerçekleştirilecek. İhale kapsamında, Muğla'da 4 sahadaki boksit cevheri rezervlerinin katma değerli uç ürün olarak alüminyuma dönüştürülmesini sağlayacak bir tesis kurulacak. İhaleyi kazanan yatırımcı, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) koduyla hazırlayacağı rezerv raporunun ardından tesisin kapasitesine karar verecek ve ayrıca civardaki diğer sahalardan da boksit cevheri alarak uç ürüne dönüştürebilecek. Bu proje, ayrıca Türkiye'nin UMREK koduyla rezerv belirlemesinin yapıldığı ilk çalışmalardan birisi olacak. Aynı zamanda ihale kapsamında kurulacak tesis de Türkiye'nin uç ürün olarak alüminyum üreten Seydişehir'den sonra ikinci işletmesi konumunda yerini alacak.
İstihdamın yüzde 40'ı bölgeden
İhaleyi kazanan yatırımcının tesisin kurulumunda kullanacağı ekipmanın yüzde 40'ını yerli üretimden karşılaması şartı getirilirken, teknik olmayan personel istihdamının da yine yüzde 40'ı bölgeden sağlanacak. İhalenin gerçekleşme tarihinden itibaren 5 yıl içinde üretime geçmesi gereken tesiste kullanılan boksit cevheri saflaştırılmış alüminyuma dönüştürüldüğünde ise değeri en az 50 kata kadar artacak. Ayrıca, boksit cevherinin alüminyuma dönüştürülmeden ham şekilde satışına izin verilmeyecek. Böylece, Muğla'da kurulacak uç ürün tesisi sayesinde üretilecek alüminyumun dünya piyasalarındaki fiyat seviyelerinden işlem görmesinin alt yapısı hazırlanacak. Geçen yılın rakamlarına göre, Türkiye'deki ham boksit cevherinin ocak başı satış fiyatı, ton başına 50 lira civarındayken, uç ürün olarak alüminyuma dönüştürülüp işlendiğinde ton başı satış fiyatı yaklaşık 2 bin dolar seviyesine kadar çıkıyor. Sektörde bir ton alüminyum için ortalama 3 - 4 ton boksit cevherinin işlenmesi gerekiyor.
İlk kez devlet pay alacak
Bu arada, Türkiye'nin diğer metalik ve endüstriyel madenleri için de uç ürün ihalelerinin yapılması planlanıyor. Ayrıca, bugüne kadar madencilik faaliyetleri gereği sadece "devlet hakkı" alınırken, bu projede devlet hakkına ilave olarak ilk kez "devlet payı" uygulaması getiriliyor. Devletin, tesisten satışı gerçekleştirilen uç ürün miktarı üzerinden yıllık yüzde 3 pay alması öngörülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye geçen yıl 734 bin ton alüminyum ithalatı karşılığında 1,53 milyar dolar ödedi.
