Medova Hastanesi Çocuk Hastalıkları ve Yenidoğan Uzmanı Prof. Dr. Rahmi Örs, yaz aylarında çocuk ve erişkinleri etkileyen hastalıkların başında ishal geldiğini söyledi. Yaz ishalinin özellikle beş yaş altı çocukları daha fazla etkilediğini ifade eden Prof. Dr. Rahmi Örs, “Üç ayın altındaki bebeklerde günde 10’dan fazla dışkılamaya, üç ayın üzerinde ise anne sütü almayan bebeklerde günde üçten fazla dışkılamaya ishal denir. Aslında dışkının sıklığının artması kadar dışkının sulu hale gelmesi ve cıvıklaşması önemlidir. Anne sütü alan bebekler daha sık ve daha cıvık kaka yapabilirler. Bunu da unutmamak ve gereksiz yere sağlıklı bebeklere ishal teşhisi koymamak lazım” dedi.
“Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınmak lazım”
Bebek ve çocuklarda ishalin çok farklı nedenlerle oluşabileceğini anlatan Prof. Dr. Rahmi Örs, ishalin kısa ve ya uzun süreli olabileceğini kaydetti. Enfeksiyona bağlı ishallerin arasında en sıklıkla virüslerden kaynaklanan ishal geldiğini belirten Prof. Dr. Rahmi Örs, “Bunların başında da rota virüs, Norwalk, astro virüsü gibi virüsler gelir. Özellikle 2 yaşın altında görülen rota virüslere bağlı oluşan ishaller bebeklerde daha ciddi seyreder. İlk olarak şiddetli bulantı, kusma ve ateşle başlayan hastalık bu dönemde hızla sıvı kaybına neden olur ve bebeklerin hastaneye yatırılması gerekebilir. Erken dönemde sıvı kaybının önlenmesi çok önemlidir. Bebeklerde sıvı kaybının derecesine bağlı olarak ağız kuruluğu, gözyaşı ve idrarın azalması ve bıngıldakta çökme olabilir. Susuzluk, halsizlik, bazen de aşırı huzursuzluk ve sinirlilik hali görülebilir. Ağır sıvı kaybı ile bebeklerde şok ve böbrek yetmezliği gelişebilir. Virüslerle oluşan ishallerde antibiyotik kullanılması hastalığın iyileşmesine yardımcı olmadığı gibi, ishalin uzun süreli hale dönmesine neden olur. Ayrıca antibiyotiklerin kendisi de yan etki olarak ishale yol açabilir. Yani gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınmak lazım” diye konuştu.
İshal ve kusmada bol sıvı vermenin çok önemli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Örs, “Bol bol su, ayran ve meyve suyu gibi sıvı içecekler alınmalıdır. Bebeklerde de anne sütü verilmeli ve bebek sık sık emzirilmelidir. İshali birden kesmeye çalışmak uygun değildir. Bağırsak hareketlerini yavaşlatan ilaçlardan kaçınılmalıdır. Küçük bebek ve çocuklarda kusmayı durdurmak için ilaç kullanmakta çoğu zaman uygun değildir” ifadelerini kullandı.
“Anne sütü ile beslenen bebeklerde ishal çok daha az görülür”
Bebeklerde ishalden korunmada en önemli faktörün anne sütü ile beslenme olduğunu vurgulayan Örs, “Anne sütü ile beslenen bebeklerde ishal çok daha az görülür ve daha hafif seyreder. Rotavirüse karşı korunmada aşı çok önemlidir. Rotavirüs aşısının yaptırıldığı çocuklarda hastalık geçirilse bile daha hafif seyreder. Ancak rotavirüs aşısının yapılma zamanı önemlidir. İlk aşı bebek dört ayı geçtikten sonra artık yapılamaz. Biz bebeklere rota aşısını önermekteyiz. Ağızdan uygulanan bu aşı ülkemizde henüz zorunlu aşı programında değildir. Ancak yaptırmakta yarar vardır” ifadelerini kullandı.
Ayrıca yaz aylarında sıcaklarında etkisiyle enfeksiyon dışında, uygunsuz saklanma koşullarına bağlı olarak gıdaların bozulması sonucu gıda zehirlenmelerine bağlı ishallerin de oluşabileceğini kaydeden Örs, şunları söyledi:
“Bu durumda yenilen gıda ve aynı ailede benzer şikayetleri olan kişilerin bulunması dikkati çeker. Bazen hastaneye yatırılmayı gerektirecek şiddette karın ağrısı, bulantı, kusma ve ishal olur. Özellikle tatilde açık büfelerde uzun süre dışarıda kalmış süt, krema, mayonez, et içerikli yiyecekler çocuklarda ishale neden olabilir, çocukları bu besinlerden uzak tutmak gerekir. Dondurma, çikolata gibi çabuk eriyen ve bozulabilen yiyecekler de çocuklarda ishale yol açabilir. Bu konuda da dikkatli olunmalıdır. Özellikle çocuklarda, enfeksiyonlar dışında diş çıkarma döneminde hafif ishal olabilir. Aşırı meyve ve meyve suyu tüketimi ve diğer ishal yapıcı gıdalar, antibiyotik tedavisi, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, doğuştan metabolik hastalıkları gibi farklı nedenler de ishale yol açmaktadır.”
